WomenMakeTheCity Nieuw-West

Donderdag 28 mei, digitaal

Op 28 mei kwamen een groep betrokken buurtbewoners digitaal bijeen om het te hebben over de toekomst van Amsterdam Nieuw-West. Welke zaken vinden ze belangrijk bij het ontwikkelen van dit stadsdeel? Wat mag er absoluut niet verloren gaan en wat kan er beter? Vanuit het WomenMakeTheCity project van gemeente Amsterdam wordt er bij vrouwelijke bewoners uit de stad te rade gegaan hoe zij hun ideale stad voor zich zien. Op deze manier kunnen ook de stemmen van bewoners die voorheen niet gehoord werden mee worden genomen in het ontwikkelen van de Omgevingsvisie voor Amsterdam in 2050. Deze avond zijn de vrouwelijke bewoners van Nieuw-West aan de beurt om hun perspectieven te delen.

Moderator Yasmine Moussaid, zelf uit Nieuw-West, zit de avond voor. Aan tafel schuiven Marthe Singelenberg, kartrekker van WomenMakeTheCity, stedenbouwkundig ontwerper voor de gemeente Pui-Yi Kong en Just City Index specialist en WomenMakeTheCity kernteamlid Ria Braaf-Fränkel.

In Nieuw-West komen er tienduizenden woningen bij, met name aan de ring. Bij het ontwerpen van al deze ontwikkelingen wordt de bestaande stad als uitgangspunt genomen. Er wordt gelet op de verbindingen van Nieuw-West met de rest van Amsterdam, maar ook met gebieden daarbuiten; op de woon- en leefkwaliteit en het behoud van de openbare ruimte en op het groen en de Sloterplas. Ook is het uitgangspunt bij het ontwerpen van de plannen om de bestaande en toekomstige bewoners aan het woord te laten.

Om te horen wat bewoners belangrijk vinden met oog op deze ontwikkelingen, gaan de deelnemers het deze avond hebben over verschillende waarden. Dit wordt gedaan aan de hand van de Just City Index: een systeem ontworpen door Dr. Toni Griffin waarmee gemeten kan worden wat een rechtvaardige stad is. De index vormt een kader om te bespreken welke waarden we in een stad het meest belangrijk vinden en een manier om uit te denken hoe die waarden dan in de praktijk tot uiting kunnen worden gebracht. De waarden die worden besproken deze avond zijn Acceptatie, Rechten, Betrokkenheid, Welvaart, Eerlijkheid en Mobiliteit.

Het gesprek wordt opgedeeld in drie gedeeltes die elk worden begeleid door een lid van de negenkoppige WomenMakeTheCity Vrouwenadviesraad. Leila Badaou, oprichter van Stichting Moedernetwerk, gaat met de deelnemers in gesprek over Acceptatie en Rechten; jongerenwerker Firdaouss Zoubir begeleidt een discussie over Betrokkenheid en Welvaart en organizer en auteur Oumaima Al Abdellaoui praat met de aanwezigen over Eerlijkheid en Mobiliteit. Hoewel deze waarden het startpunt van de gespreksonderdelen zijn, zijn de dingen die door de deelnemers op de avond worden aangekaart een stuk concreter. Want waar zijn de betaalbare woningen? Waarom is Nieuw-West relatief zo lastig bereikbaar met het OV? Waarom zijn er zo weinig voorzieningen voor mensen met een beperking? Hoe kunnen we verschillende bewoners meer betrekken en met elkaar verbinden? Hoe zorg je dat buurtbewoners het beste uit zichzelf kunnen halen? Dat soort vragen blijven terugkeren.

Verbindingen

Bewonersverbindingen

Hoe krijg je verschillende bewoners met elkaar in verbinding? Hoe krijg je ze meer betrokken bij de buurt? Een belangrijke voorwaarde hiervoor is volgens deelnemers dat er natuurlijke ontmoetingsplekken worden gecreëerd. Hier kunnen buurtbewoners elkaar op spontane wijze ontmoeten, ook als ze het druk hebben, en kunnen ze zo tot verbinding komen. Daarnaast valt er ook te denken aan meer cultureel of sociaal ingevulde ontmoetingsplekken zoals buurtmoestuinen, boeken- en kledingruilmarkten of kunstroutes. Belangrijk hierin is dat bewoners elkaar beter leren kennen: ‘kunst en storytelling zou een grotere rol kunnen spelen in Nieuw-West, het delen van verhalen, meer foto exposities, interviews, mensen een gezicht geven, want we kunnen ons niet verbonden voelen als we elkaars gezichten en verhalen niet tegenkomen’. Op sommige plekken, zoals in de Van Deysselbuurt, wordt dit al gedaan, terwijl er in andere buurten nog een hoop moet gebeuren. Naast bewoners onderling wordt er ook gepleit voor een nauwe samenwerking van buurtbewoners met lokale ondernemers. Het zou goed zijn als die zo veel mogelijk samen kijken wat ze voor elkaar kunnen betekenen.

Kwetsbare verbindingen

Daarnaast wordt er gesproken over de mogelijkheden voor kwetsbare groepen in de buurt. Want wie zie je niet op straat en in de buurt? Wie komen ook niet zomaar in verbinding met anderen op een slim ontworpen buurtpleintje? ‘Kwetsbare bewoners die te maken hebben met eenzaamheid, armoede en/of huiselijk geweld’. Er wordt gesproken over hoe deze mensen, vaak vrouwen, toch bereikt en gesteund kunnen worden. In tijden van COVID-19 is dit nog lastiger dan normaal, maar zou (video)bellen met kleine groepjes geleid door professionals, of één op één, een uitkomst kunnen bieden. Buiten quarantainetijd wordt er gepleit dat mensen van de overheid en hulpinstanties ‘outreachen’ en de straat op gaan. Door bezuinigingen zag je de afgelopen jaren dat de overheid en hulpinstanties steeds meer achter het loket gingen zitten en dat is een groot gemis.

Fysieke verbindingen

Een andere vorm van verbinding die vaak nog een uitdaging vormt in Nieuw-West is verbinding in de vorm van connectiviteit of mobiliteit. ‘Nieuw-West is best wel slecht bereikbaar. Van West naar Nieuw-West is de verbinding al niet zo lekker, en naar het centrum is ook echt best wel een eindje’. Dit kan beter volgens de deelnemers. Met het wijzigen van de routes van lijn 21 en lijn 14 is de situatie er juist ook slechter op geworden in plaats van beter, en zijn sommige buurten lastiger bereikbaar geworden dan voorheen. Dat terwijl ‘als mensen meer betrokken moeten worden, moeten ze ook goed kunnen bewegen en connectie hebben met elkaar, en moeten er verbindingen gemaakt kunnen worden tussen de ene en de andere plaats’.

Daarnaast komt het veel ter sprake dat het bestaande openbaar vervoer slecht toegankelijk is voor mensen met een beperking. Dat is niet goed genoeg geregeld en dat geldt helaas ook voor het ziekenvervoer. Er wordt gesteld dat tramhaltes in heel Nieuw-West moeten voor iedereen toegankelijk moeten zijn.

Kracht

Het gaat veel over verbinding, maar daarnaast hebben de deelnemers van de avond het ook veel over hoe vrouwen en jongeren ‘in hun kracht kunnen staan’. Door sport, door netwerken en door activiteiten. En dat is belangrijk want ‘als je als buurtbewoner en participant in je eigen kracht wordt gezet, trek je daarmee tegelijkertijd ook andere buurtbewoners mee’.

Buurtactiviteiten worden essentieel gevonden om mensen te sterken én te betrekken:

‘Ik heb gemerkt dat je met een activiteit de mensen sneller loskrijgt, ze praten dan heel eerlijk over wat er speelt, want je bent laagdrempelig met ze bezig. Ze voelen zich veilig, ze horen dat anderen ook ongeveer dezelfde problemen hebben. (…) Zo weten ze dat ze er bij horen, en dat ze een hartstikke grote rijkdom binnen in hen hebben, maar ze alleen moeten weten hoe ze dat handen en voeten moeten geven.’

Sport kan zo een activiteit zijn. De functie van sportbuurtwerk voor jongeren wordt dan ook geprezen: ‘sportbuurtwerk heeft er voor gezorgd dat ik zelfverzekerder ben geworden en socialer (…) er lopen heel wat onzekere en kwetsbare jongeren rond, en dit traject biedt echt een mooie mogelijkheid voor hun om niet alleen te bewegen, maar ook om stappen te durven zetten en meer lef te hebben in dingen.

Toch wordt er in deze context voor meer gepleit dan vrijwillige nevenactiviteiten. Als we echt de potentie die er in dit stadsdeel verscholen zit naar boven willen halen, dan zal de gemeente meer moeten faciliteren. Zo zijn ondernemerscursussen voor vrouwen verdwenen in Osdorp, ‘maar de stad loopt daar een kans mee mis, want er zijn heel veel gemotiveerde mensen die geen geld hebben en die zich niet kunnen weren tegen deze hoge drempels. Dat terwijl ze op die manier in hun kracht zouden kunnen staan. Op die manier zou je ook veel meer betrokkenheid en veel meer contact kunnen krijgen, want als je mensen zo in hun kracht zet dan bereiken ze ook weer anderen’. Er wordt gesteld dat de gemeente door middel van ondernemerscursussen en microkredieten veel ongetapt potentieel zou kunnen benutten en mensen een kans kan bieden om hun talent te laten zien.

Eerlijkheid

Een verbonden stadsdeel waarvan de inwoners hun potentieel benutten is natuurlijk heel belangrijk. Maar eerlijke toegang tot beslissingen, woningen en publieke ruimte is dat uiteraard ook. Hoe kan de gemeente zorgen dat Nieuw-West een eerlijk stadsdeel is en blijft?

Inspraak en transparantie

Essentieel voor een eerlijke stad is de inspraak van haar bewoners. Een terugkerend punt in het gesprek is in hoeverre bewoners kunnen meebeslissen over de buurt. ‘Mensen moeten mee kunnen praten voordat iets er gaat komen. Meestal krijgen ze een brief als iets al is ontworpen of besloten, maar ik denk dat het gesprek aangaan met mensen in een buurt waar iets gaat veranderen, dat mensen daar heel erg naar op zoek zijn. Dat moet er echt meer komen in Nieuw-West’. Deelnemers zijn het hierover eens: ‘ik hoop dat ik in de toekomst ook mee mag helpen denken’. Naast inspraakmogelijkheden moet er echter ook nog aan verbeterde transparantie door de gemeente worden gewerkt: ‘er wordt geen informatie verstrekt, je weet niet waar je moet zijn’. Er wordt gesteld dat er veel meer van e-mail gebruik gemaakt kan worden, hoewel verschillende doelgroepen waarschijnlijk verschillende kanalen nodig hebben.

Leven en wonen voor iedereen.

Daarnaast is wonen een heikel punt. ‘Er is veel behoefte aan diversiteit qua woningen’ en de wachttijden [voor sociale woningbouw] zijn te lang. ‘Vooral voor jongeren is het een probleem om de woningmarkt op te komen’. Dat terwijl we eerder al zagen dat gemengde wijken met natuurlijke en nabijgelegen ontmoetingsplaatsen essentieel zijn voor een verbonden en betrokken buurt.

Ook komt ter sprake dat er bijvoorbeeld in Osdorp geen groepswoningen voor jongvolwassenen met een beperking bestaan. En voor kinderen met een beperking schieten de voorzieningen in de wijk ook tekort: ‘er is weinig ruimte voor kinderen met een beperking, die zijn onzichtbaar in Osdorp. Je hebt weinig plekken waar je met ze terecht kan’. Dat terwijl bestaande speelplaatsen makkelijk zijn aan te passen om ze ook geschikt te maken voor kinderen met een beperking. In combinatie met het ontoegankelijke openbaar vervoer in Nieuw-West is dit een serieus obstakel voor een eerlijk, inclusief en rechtvaardig stadsdeel. Er is dus nog werk aan de winkel.

Toch is de stemming onder deelnemers niet pessimistisch, maar wordt er hoopvol naar de toekomst gekeken. Spoken Word Artist Sjaan Flikweert, die de avond bijwoonde om er een indrukwekkend stuk over te schrijven, droeg er ter afsluiting deze mooie woorden over voor:

Nieuw-West is trots, jong is trots, geboren en getogen, zegt Jong West. We nemen de ruimte, zeggen ze, wij zijn de bestaande stad (…). Terwijl de gemeente Oude Helden eert, creëren de Nieuwe Helden een luisterend oor (…). Nieuwe Helden maken gezien of ongezien afstanden kleiner.

De adviezen die vrouwen van Nieuw-West samen met de Vrouwenadviesraad meegeven aan de Omgevingsvisie:

Zorg voor meer toegankelijke ontmoetingsplekken waar verschillende soorten mensen met elkaar in contact kunnen komen. Dit moeten openbare plekken zijn waar je niet hoeft te betalen om naartoe te gaan.
Zorg voor meer activiteiten voor verschillende bewoners en vergeet daarbij niet groepen zoals jongeren, mensen met een beperking en ouderen. Door activiteiten zullen zij zich krachtiger voelen en elkaar ontmoeten.
Optimaliseer de OV verbinding tussen Nieuw-West en andere stadsdelen. Nieuw-West is nu slecht bereikbaar.
Maak het OV overal toegankelijk voor ouderen en mensen met een fysieke beperking.
Zorg voor een diverse samenstelling in ondernemingen, bijvoorbeeld door een minimum % van de bedrijfsruimte aan lokale ondernemers beschikbaar te stellen. Ondersteun lokale ondernemers waar mogelijk met microkredieten.
Informeer bewoners tijdig over ontwikkelplannen en betrek hen als actieve stakeholders in het proces. De informatievoorziening is nu gebrekkig en inspraak komt pas als de plannen al gemaakt zijn.
Zorg voor een eerlijke verdeling van de betaalbare woningen. Pak scheefwonen aan en geef woningzoekende jongeren en mantelzorgers uit de buurt prioriteit zodat zij in hun stadsdeel kunnen blijven wonen.
Ambtenaren, agenten en andere werkers met een maatschappelijke functie moeten meer outreachend de wijk in gaan zodat ze beter kunnen voorzien in wat de buurt nodig heeft.
Zet in op de bestaande kwaliteiten in het stadsdeel. Investeer in bestaande voorzieningen en betrokken burgerinitiatieven die er al zijn. Er zit zoveel kracht in het stadsdeel die vaak niet gevonden wordt.
Zorg voor een veilige en aangename openbare ruimte die voor iedereen toegankelijk is. In Nieuw-West is nu nog een gebrek aan verlichting, in sommige straten zijn te weinig ogen op straat en de hygiëne van openbare toiletten is slecht. Ook de speelplaatsen moeten toegankelijker en veiliger.